حتماً شنیدهاید که مادرها به فرزندانشون توصیه میکنند هویج بخورند زیرا برای چشمها مفید است. واقعیت این است که مادرها دقیقاً درست میگویند و این یک عقیده قدیمی کاملاً درست است. علت آن هم وجود ویتامین A در هویج است. اما این تنها فایده ویتامین A نیست. با هم نگاهی به فواید این ویتامین میاندازیم.
مردم معمولاً به ویتامین A توجه کافی نمیکنند زیرا کمبود این ویتامین به ندرت دیده میشود. اما اهمیت آن خیلی فراتر از آن چیزیست که تصورش رو میکنید. ویتامین A به سلامتی دستگاه ایمنی بدن و نیز سلامتی قوه بینایی و رشد بدن کمک میکند. خوشبختانه ما میتوانیم تمام ویتامین A مورد نیاز روزانه خود رو از طریق غذا تأمین کنیم و از این بابت معمولاً به مشکل برنمیخوریم.
ویتامین A چیست؟
ویتامین A از جمله ویتامینهای محلول در چربی است. این یعنی اولاً برای جذب به بدن نیاز به چربی دارد، یعنی حتماً باید در کنار چربی مصرف شود تا جذب بدن شود. ثانیاً مدت زمانی که در بدن باقی میماند طولانیتر از ویتامینهای محلول در آب، مثل ویتامین C است. زیرا ویتامینهای محلول در آب از طریق ادرار دفع میشوند اما ویتامینهای محلول در چربی در بدن ذخیره میشوند.
همانطور که گفته شد ویتامین A برای سلامتی حس بینایی مفید است اما این نقش خود رو به خصوص در شب ایفا میکند. همچنین در رشد استخوانها در دوران کودکی، تولید مثل و حفظ سلامتی دستگاه ایمنی بدن نقش دارد.
مدتهاست که ویتامین A رو یک محافظ طبیعی در برابر اشعه مضر خورشید میدانند. اما این نباید باعث شود که فکر کنید دیگر نیازی به استفاده از کرم ضد آفتاب نیست. در ضمن بر اساس تحقیقات، این اثر مفید ویتامین A در حافظت از پوست و جلوگیری از سرطان پوست، تنها زمانی دیده میشود که از منابع غذایی ویتامین A استفاده شود و مکمل ویتامین A چنین خاصیتی از خود نشان نمیدهد.
علاوه بر اینها، صحبتهایی نیز درباره نقش ویتامین A و کنترل وزن شده است. به نظر میرسد که بتاکاروتن بر روی سلولهای چربی به گونهای اثر میگذارد که مانع از بروز چاقی شوند.
منابع غذایی ویتامین A
ویتامین A در شکلهای مختلفی در غذاها یافت میشود، مثل ویتامین A خالص یا به شکل کاروتنوئیدها. ویتامین A خالص در منابع غذایی پرچرب حیوانی مثل شیر کامل، تخممرغ، کره و ماهی چرب یافت میشود. کاروتنوئیدها در بدن به ویتامین A تبدیل میشوند. از جمله مشهورترین آنها، بتاکاروتن نام دارد که معمولاً در پرتقال و سبزیجاتی مثل هویج، سیبزمینی شیرین، فلفل دلمهای، طالبی، بروکلی و اسفناج وجود دارد.
البته کاروتنوئیدهای دیگری نیز در طبیعت وجود دارند مثل لوتئین و لیکوپن که به ویتامین A تبدیل نمیشوند اما از جمله مواد مغذی بسیار مفید برای بدن هستند.
یکی از دلایلی که باعث میشود امروزه کمتر با مشکل کمبود ویتامین A مواجه شویم این است که این ویتامین به برخی از محصولات غذایی کارخانهای مثل شیر بدون چربی یا شیر کمچرب، شیرهای غیرلبنی و برخی از غلات صبحانه، اضافه میشود.
اگر دچار کمبود ویتامین A شویم، چه اتفاقی میافتد؟
کمبود این ویتامین میتواند به کوری غیرقابل جبران در کودکان منجر شود. البته این مشکل معمولاً در کشورهای پیشرفته دیده نمیشود. یکی از اولین علائم کمبود ویتامین A، شبکوری است. اسهال و کمخونی (ناشی از فقر آهن) نیز میتوانند هر دو در اثر کمبود ویتامین A تشدید شوند. بنابراین اگر دچار این مشکلات هستید باید حتماً با پزشک مشورت کنید.
اگر به هر دلیلی نمیتوانید چربی رو به بدن خود جذب کنید، یعنی مثلاً به فیبروز کیستیک مبتلا هستید یا بیماری کرون دارید. در معرض خطر ابتلا به کمبود ویتامین A نیز قرار میگیرید. یک پزشک متخصص میتواند به شما در حل این مشکل کمک کند.
اگر در مصرف ویتامین A زیادهروی کنیم، چه اتفاقی میافتد؟
چنین موردی اگر تنها منبع ویتامین A که مصرف میکنید، مواد غذایی باشد و نه مکملها، به ندرت اتفاق میافتد. یکی از علائم مصرف بیش از حد ویتامین A این است که رنگ پوست به نارنجی براق تبدیل میشود و به محض اینکه از زیادهروی در مصرف خوراکیهای حاوی ویتامین A دست بکشید، رنگ پوست به حالت طبیعی در میآید.
اما ویتامین A که به صورت مکمل عرضه میشود، داستان دیگری دارد. افراط در مصرف این نوع ویتامین A، با توجه به اینکه این ویتامین در بدن ذخیره شده و مقدار آن در بدن زیاد میشود، مخاطراتی به دنبال دارد. به گونهای که اگر فردی روزانه 4000 واحد ویتامین A رو به مدت 6 ماه مصرف کند، دچار علائمی مثل تب، خستگی، کمخونی، ورم، درد مفاصل و ریزش مو میشود.
مقادیر بالای 25000 واحد منجر به حالت تهوع، استفراغ، اسهال، گیجی، افزایش فشار مغز و مشکلات پوستی میشود. پس قبل از مصرف مکمل ویتامینA حتماً با پزشک متخصص مشورت نمایید.
برگرفته از: www.livestrong.com
گردآورنده: شهرزاد رضاصادقی
کپی برداری از این مطلب و کلیه مطالب یکا، تنها با ذکر منبع، امکانپذیر میباشد و هر گونه تخلف در این زمینه، مورد پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
تغذیه صحیح میتواند راز موفقیت شما در بهبود کیفیت ورزشی شما باشد. تغذی [...]
هیستامین یک ترکیب شیمیایی است که در بدن ما وجود دارد و در واقع پاسخ ای [...]