چرا BMI یا شاخص توده بدن، معیار کاملی برای تعیین ترکیب بدن نیست؟

همه می‌دانیم که چاقی برای بدن مضر است و خطر بیماری قلبی، برخی سرطان‌ها و سایر مشکلات سلامتی رو بالا می‌برد. همینطور اکثر ما می‌دانیم که شاخص توده بدن یا همان BMI یکی از معیارهای تشخیص ترکیب بدن و اضافه‌وزن و چاقی است و برخی آن رو بهترین معیار می‌دانند.

تا سال‌هاست که BMI جایگاه ویژه‌ای در بررسی وضعیت چاقی افراد دارد. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهند که در کنار اطلاعاتی که BMI درباره وضعیت وزنی ما می‌دهد، مکان ذخیره وزن بدن نیز اهمیت دارد و این چیزیست که BMI به ما نشان نمی‌دهد. به عبارتی ممکن است که BMI فرد در محدوده طبیعی باشد اما چون شکم بزرگی به نسبت سایر قسمت‌های بدن خود دارد، خطر بیماری در وی بیشتر می‌شود و BMI این را به ما نشان نمی‌دهد.

مهمترین بخش بدن که ذخیره چربی آن حتی اگر BMI ما هم طبیعی باشد، می‌تواند زندگی ما رو به خطر بیندازد، چربی شکمی است. اما چرا چربی شکم می‌تواند حتی خطر مرگ به دنبال داشته باشد؟

چربی انباشته در شکم‌ دو نوع است. یک نوع که به آن چربی زیرپوستی می‌گویند همانگونه که از نامش پیداست دقیقا در زیر پوست تجمع پیدا می‌کند. گرچه ظاهر این نوع چربی خوب نیست و تناسب و زیبایی اندام رو برهم می‌زند اما خطر آن بیشتر از چربی انباشه در بازوها و ران‌ها نیست و چندان نگران‌کننده نمی‌باشد.

اما نوع دیگر چربی که در ناحیه شکم انباشته می‌شود، اصطلاحاً چربی احشایی یا همان چربی شکم نامیده می‌شود و خطرناک‌ترین نوع چربی است که به اطراف اندام‌های داخل شکم پیچیده و از نظر زیستی فعال می‌باشد و این یعنی بدن رو وادار به ترشح هورمون استرس (هورمون کورتیزول) می‌کند. این هورمون باعث افزایش فشار خون و قند خون می‌شود و لذا خطر بروز انواع بیماری رو در بدن بیشتر می‌کند.

برای اینکه بفهمید که آیا مشکلی از این بابت دارید یا خیر،‌ نباید تنها به BMI اکتفا کنید و باید سه معیار رو با هم و در کنار هم در نظر بگیرید: BMI، محیط دور کمر و نسبت دور کمر به دور باسن.

البته بهترین شیوه برای بررسی وضعیت چربی‌های شکم، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی ناحیه شکم است. اما مگر چند درصد از افراد می‌توانند این کار رو انجام بدهند؟ بنابراین ساده‌ترین راه این است که یک متر برداشته و دور کمر خود رو از ناف اندازه بگیرید. دقت کنید که متر باید موازی با زمین باشد و بالا و پایین نشود.

اندازه ایده‌آل دور کمر برای زنان باید زیر 35 اینچ و مردان، زیر 40 اینچ باشد. اگر دور کمر شما در نزدیکی خطر مرزی بیش از این مقدار است بهتر است که نسبت دور کمر به دور باسن خود رو نیز اندازه بگیرید. یعنی مطابق مرحله قبل از ناحیه ناف،‌ دور کمر رو اندازه گرفته و بعد آن رو به اندازه دور باسن تقسیم کنید. مقدار مناسب برای مردان باید زیر 0/9 اینچ و زنان، زیر 0/8 اینچ باشد.

البته راه‌های دیگری نیز برای اندازه‌گیری چربی بدن وجود دارند. مثلاً اندازه‌گیری چربی زیر پوستی به کمک دستگاه کالیپر اما گاهی اندازه دقیق رو به ما نمی‌دهند و اگر فرد به درستی کالیپر رو دور پوست حلقه نکند، می‌تواند باعث درد و نیشگون پوست شود.

به همین دلیل هم توصیه می‌شود که برای به دست آوردن دقیق‌ترین تصویر از وضعیت ترکیب و وزن بدن، از هر سه روش اندازه‌گیری BMI، اندازه دور کمر و نسبت دور کمر به باسن استفاده شود.

3 راه برای کاهش چربی ناحیه شکم

خوشبختانه ترکیب ورزش و رژیم غذایی مناسب این امکان رو به ما می‌دهد که چربی شکم رو کاهش بدهیم.

1 -  زمان‌بندی مناسب برای غذا خوردن

نوعی روش غذا خوردن بدین صورت است که در یک بازه 12 ساعته، یعنی از 7 صبح تا 7 شب غذا میل کرده و از 7 شب تا 7 صبح دیگر غذایی مصرف نشود. به این شیوه، روزه‌داری متناوب گفته می‌شود. این روش، هم به کاهش چربی شکم کمک می‌کند و هم از ناخنک‌زدن‌های شبانه به خوراکی‌ها و پرخوری آخر وقت جلوگیری می‌کند.

2 -  ورزش تناوبی (اینتروال) با شدت زیاد انجام بدهید

این نوع ورزش‌ که به اختصار HIIT نیز نامیده می‌شود، خیلی بیش از هر ورزش دیگری در خلاصی از چربی ناحیه شکم نقش ایفا می‌‌کند. ورزش HIIT هم چربی کل بدن و هم چربی ناحیه شکم رو کاهش می‌دهد. بنابراین سعی کنید که دو بار در هفته و هر بار به مدت 20 دقیقه، ورزش HIIT رو وارد ورزش هوازی خود کنید.

بدین منظور می‌توانید به عنوان مثال، خیلی ساده وقتی که پیاده‌روی می‌کنید، به مدت 5 دقیقه بدن خود رو گرم کرده و 30 تا 60 ثانیه با بیشترین سرعت که در توان دارید در سربالایی پیاده‌روی کنید و سپس به مدت یک دقیقه با سرعت کم به پیاده‌روی ادامه بدهید و بعد دوباره سرعت رو به مدت 30 تا 60 ثانیه به حداکثر برسانید و این چرخه رو ادامه بدهید.

برگرفته از: www.livestrong.com